O tym, że Internet stanowi obecnie medium, bez którego trudno nam, społeczeństwu, funkcjonować, nie trzeba przekonywać chyba nikogo. To właśnie w tej przestrzeni spędzamy jako ludzie ogromną ilość czasu, wykorzystując ją zarówno do nauki czy pracy, jak i rozrywki. Nie można jednak zapominać o tym, że jest to także olbrzymie zagrożenie dla nieświadomych czy młodych użytkowników. W grupie ryzyka znajdują się szczególnie dzieci, których nie wyposażono w wiedzę, jak się po nim bezpiecznie poruszać, przed zaoferowaniem im dostępu do Internetu.
Tymczasem współczesne dzieci inicjację z Internetem przechodzą stosunkowo wcześnie i to jeszcze zanim nauczą się wielu ważnych umiejętności. Dostęp mają bowiem już przedszkolaki, nie potrafiące jeszcze czytać ani pisać, czy krytycznie oceniać rzeczywistość. Przez to znacznie trudniej im odróżniać bodźce, które w jakikolwiek sposób im zagrażają, od tych, które są miłe i przyjemne. Na co więc należy zwrócić szczególną uwagę – co zagraża dzieciom i jak zadbać o to, aby ich kontakt ze światem wirtualnym był bezpieczny?
Zobacz również: Zagrożenia w internecie – czyli nikt nie może czuć się bezpiecznie?
Treści oznaczone jako nieodpowiednie dla dzieci – czy są jedynym zagrożeniem?
Wiele rodzin znalazło się w sytuacji, w której ich najmłodsi członkowie o wiele sprawniej i z większym zrozumieniem wykorzystują urządzenia elektroniczne oraz Internet, niż dorośli. Jest to niewątpliwie problem, z którym mierzy się nasze społeczeństwo i który już będzie nam towarzyszyć. Wiele rodziców obawia się w związku z tym, co ich dziecko napotka w wirtualnym świecie, w szczególności niepokojąc się o treści pornograficzne czy bycie narażonym na pedofilię, w związku z czym całkowicie słusznie decydują się na instalację wszelkich programów blokujących tego typu zjawiska. Warto jednak wiedzieć, że to nie są jedyne zagrożenia, na które należy uważać.
Zobacz również: Dziecko bezpieczne w sieci – porady i dobre praktyki
Siecioholizm – uzależnienie od Internetu
To prawdopodobnie najbardziej nagłośnione zagrożenie, a jednocześnie ogromnie trudne do zdiagnozowania czy zauważenia. Łatwo bowiem zbagatelizować ten problem, zważywszy na to, że widok dziecka z telefonem czy innym urządzeniem elektronicznym nikogo współcześnie nie szokuje. To zaś sprawia, że stajemy się mniej czujni i nie dostrzegamy agresji związanej z odebraniem danego medium dziecku; jego izolacji od świata czy szeregu problemów zdrowotnych, na czele z bólami kręgosłupa czy głowy, trudnością z koncentracją czy kłopotami ze snem. Tymczasem powinny to być sygnały do działania.
Grooming, czyli groźne znajomości
Internet sprzyja kreowaniu siebie na nowo i doskonale o tym wie każdy jego użytkownik. Niestety, do nich należą także przestępcy, którzy wykorzystują to do podszywania się pod inne osoby, celem zdobycia zaufania oraz sympatii dziecka. Kolejnym krokiem jest troska o tę relację po to, aby młody człowiek skłonny był spotkać się w świecie rzeczywistym. Wówczas znacznie łatwiej go skrzywdzić i wykorzystać seksualnie.
Seksting
O ile grooming zakłada namawianie dziecka do kontaktu i relacji, o tyle seksting zakłada, że dziecko samo nierzadko go szuka. Polega bowiem na udostępnianiu swoich intymnych zdjęć czy filmików, co umożliwiają wszelkiego rodzaju serwisy internetowe. Dziecko otrzymuje za nie nierzadko gratyfikację – robi to, bo wie, że otrzyma wynagrodzenie na przykład w formie przedpłaconej karty, za którą ufunduje sobie nową grę czy inny przedmiot. Siłą rzeczy samo więc dąży do kolejnych okazji ku temu, jednocześnie nie zdając sobie sprawy z płynących z tego zagrożeń.
Zjawisko cyberprzemocy
Stać się ofiarą przemocy przez Internet może każdy użytkownik. Zjawisko hejtu, które pojawiło się wraz z rozpowszechnieniem się mediów społecznościowych, niestety wykorzystywane jest przez wiele osób do poprawiania sobie humoru czyimś kosztem. Przemoc ta może jednak nie tylko przybierać formę nękania komentarzami czy wiadomościami, ale także włamywaniem się na czyjeś konto, pisaniem z niego wiadomości czy publikowaniem treści, które mają kogoś oczernić bądź ośmieszyć. Cyberprzemoc wiąże się z ogromnym poczuciem wstydu i bezradności, przez co dzieci nie zawsze chcą o niej informować starszych lub wręcz nie mogą – z obawy przed konsekwencjami w formie szantażu.
Wyłudzenia danych czy finansów
Pierwszą zasadą każdego użytkownika Internetu powinno być niedzielenie się swoimi danymi osobowymi z nikim online. Tego typu informacje znacząco bowiem ułatwiają działanie przestępcom – mogą umożliwić kradzież domową, porwanie czy inne nielegalne działania. Na tej samej zasadzie działają także wyłudzenia finansowe: serwisów, które oferują różne usługi w zamian za opłatę, jest bowiem bez liku. Jeszcze więcej zaś jest stron, które zapewniają dziecko, że są darmowe i w pełni bezpieczne, a tymczasem generują ogromne koszta doliczane np. do rachunku telefonicznego.
Zobacz również: Jak sprawdzić czy komputer jest zainfekowany wirusem czy trojanem?
Sposoby skutecznego działania: jak zadbać o bezpieczeństwo dziecka w Internecie?
- Przede wszystkim należy z nim rozmawiać i edukować. Opowiadać, co można, a czego nie należy publikować w sieci i wyjaśniać, jakie mogą być tego konsekwencje. Warto także zadbać o zaufanie dziecka, tak aby w razie jakichkolwiek wątpliwości przyszło porozmawiać o tym, co je niepokoi.
- Pomocne w tym może być wspólne odkrywanie Internetu. Wskazanie dziecku w tej podróży tego, co wartościowe i dobre, z pewnością pomoże mu lepiej odnaleźć się w wirtualnym świecie.
- Należy zadbać o to, aby dziecko znało zasadę: ogranicz zaufanie wobec osób online. Musi wiedzieć, że nie każdy ma dobre intencje wobec niego.
- Nie można reagować złością ani krzykiem na widok niewłaściwego zachowania dziecka w Internecie. Zamiast tego konieczne jest omówienie danej sytuacji i wyjaśnienie, co było w niej niewłaściwego, a także dlaczego jest to dla niego groźne.
- Instalacja odpowiednich aplikacji – programy antywirusowe to najlepsi sprzymierzeńcy w walce z internetowymi zagrożeniami. Ochronią bowiem nie tylko przed niewłaściwymi treściami, ale także wyłudzeniami danych czy finansowymi. Zapobiegną także instalacji programów szpiegujących. Możliwe jest ich dopasowanie do swoich potrzeb, w związku z czym przydatne mogą być także w zakresie blokowania pewnych stron czy funkcji na danym sprzęcie.
Dzięki temu Internet wcale nie musi być groźnym miejscem, a przestrzenią sprzyjającą rozwojowi zarówno naukowemu, jak i pasji. Warunkiem koniecznym do tego jest jednak umiejętność prawidłowego korzystania z tego medium.
